TCMB’nin zorunlu karşılıklarla birlikte parasal sıkılaştırma adımının etkisi ne oldu?
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), yılın ilk Enflasyon Raporu kapsamında güncel konuların kapsamlı ve yüksek detayda değerlendirildiği 8 “Kutu” yayınladı.
“Niceliksel Sıkılaştırma Adımlarına İlişkin Bir Değerlendirme” başlıklı kutu 1.1’de, TCMB’nin enflasyondaki düşüşün bir an önce sağlanması, enflasyon beklentilerinin sabitlenmesi ve fiyatlama davranışlarındaki bozulmanın kontrol altına alınması amacıyla 2023 yılının ikinci yarısından itibaren nakit sıkılaştırma sürecine başladığı hatırlatılıyor. .
Analizde, fiyat istikrarının kalıcı olarak tesis edilebilmesi için gereken nakit sıkışıklığı düzeyinin belirlenmesi amacıyla TL likidite gelişmelerinin yakından takip edildiği ve niceliksel sıkılaştırma kararlarıyla mali transferin güçlendirildiği, TCMB’nin 2019 yılında attığı likidite adımlarının ise yakından takip edildiği belirtildi. Son dönemde parasal aktarım mekanizmasının etkinliğinin artırılması hedeflendi.
Analizde, Döviz Korumalı Mevduat ve Döviz işlemlerinin TL karşılığı kur farkı ödemeleri nedeniyle 2023 yılının ikinci yarısından itibaren bazı dönemlerde sistemde TL likidite fazlası oluştuğu ve TCMB’nin net likidite haline geldiği belirtildi. Açık Piyasa İşlemlerinde borçlu. Şu bilgiler verildi:
“TCMB’nin piyasada oluşabilecek likiditeyi sterilize etmeye yönelik birçok politika aracı bulunmaktadır. Gerçekte oluşan likidite fazlası, nakit transfer mekanizmasının etkinliğini artırmak amacıyla çeşitli araçlarla sterilize edilmiştir. Bu bağlamda zorunlu karşılık oranı da artırılmaktadır. Niceliksel sıkılaştırma kapsamında 2023 Temmuz, Eylül ve Kasım aylarında sistemden çıkarılacak. Toplamda 1 trilyon lira kısırlaştırıldı. Artış öncesi 2023 Temmuz ortasında 926 milyar lira olan sistemin fon ihtiyacı Zorunlu karşılıklarda ise 21 Aralık 2023 itibarıyla 1.269 trilyon liraya ulaşıldı.
Zorunlu karşılıklara ilişkin niceliksel sıkılaştırma adımlarının ardından TCMB, 21 Aralık 2023 tarihinde yaptığı açıklamanın ardından finansal transfer sisteminin güçlendirilmesi amacıyla kullanılan sterilizasyon araçlarının çeşitliliğini artırarak TL depo alım ihaleleri düzenlemeye başladı. 30 Ocak 2024 tarihli duyuru kapsamında zorunlu karşılık uygulamasına ilişkin düzenlemelerle sıkılaştırma süreci başlatılmıştır. Döviz hesaplarına TL cinsinden ilave zorunlu karşılık oranı ise 125,8 milyar lira sıkılaştırma oldu.”
TL depo satın alma ihaleleri
Analizde, TCMB’nin 22 Aralık 2023 tarihi itibarıyla gecelik vade dışında 1 ve 2 haftalık TL depo alım ihaleleri düzenleyerek sistemdeki fazla likiditeyi sterilize ettiği ve bu tarihten itibaren sistemdeki süreksiz fazla likiditenin azaldığı görüldü. bu tarihte depo ihaleleri yoluyla çekilen tutar da %25’e düşmüştür. Ocak 2024 itibarıyla 32 milyar liraya ulaştığı bildirildi.
Fazla likiditenin TL depo alım ihaleleri yoluyla çekilmesinin gecelik sterilizasyon fiyatının kademeli olarak düşmesine neden olduğu bildirilen analizde, gösterge niteliğinde gecelik repo faiz oranlarının oluşturulduğu BIST Repo-Ters Repo Pazarı’nın gecelik vadeli işlem hacimleri makul seviyelerde kaldı. TCMB’nin gecelik sterilizasyon miktarının makul seviyelere inmesiyle bu seviyeler yükseldi. Bu sayede para piyasalarının aktif işleyişinin desteklendiği belirtildi.
Analizde, depo alım ihalelerindeki yüksek ortalama faiz oranlarının TCMB politika faizine yakın seviyelerde olduğu kaydedildi. “Açık Piyasa İşlemleri aracılığıyla yapılan gecelik sterilizasyon tutarının makul seviyelere indirilmesi, BIST repo piyasası işlem hacimlerine olumlu yansıdığı gibi, TCMB’nin para politikası duruşunun gecelik faiz oranlarına aktarılmasında da iyileşme sağladı. Depo ihaleleri gerçekleştirildi. “Likidite fazlasının ileriye doğru çekilmesi sonucunda BIST Repo-Ters Repo Piyasası gecelik repo faiz oranları TCMB politika faizine yakın kaldı.” sözlerine yer verildi.
TCMB, ana bağlantı aracı olan Enflasyon Raporu’nu her yıl önceden açıklanan takvim çerçevesinde 3 ayda bir yayımlamaktadır. Enflasyon Raporu’nda TCMB’nin orta vadeli tahminleri ve enflasyon tahminlerinin yanı sıra genel makroekonomik gelişmeler kapsamlı bir şekilde ele alınmakta ve enflasyonu etkileyen faktörlere ilişkin genel bir değerlendirme yapılmaktadır. Enflasyon Raporu’nda güncel konuları inceleyen kapsamlı analizlerin yer aldığı “kutu”lar da yer alıyor.
